BLOG 17. GİRİŞİMCİLİK EĞİTİMİ

                                                    GİRİŞİMCİLİK EĞİTİMİ

 

 Giriş

 Ülkeler vatandaşlarının işsizlik sorununa çözümler üretmek üzere projeler geliştirmektedirler. Bunlardan biri de vatandaşları kendilerinin işvereni (self employed) yapmak üzere girişimcilik eğitimidir. Bu kapsamda işverenler de artık çalışanlarının girişimci karakterine sahip olmasını beklemektedirler. Dolayısıyla son yıllarda özellikle de girişimcilik eğitimi önem kazanmıştır. Zira girişimcilik ekonomik ve sosyal iyilik halini geliştirmenin temeli olarak algılanmaktadır. Avrupa Komisyonu raporuna göre girişimcilik, işle ilgili bir fikir bulma ve onu uygulamaya koyma kabiliyetidir (European Commission, 2011). Schumpeter’e (1934) göre girişimciliğin temel süreci, yenilik ( innovation) tir. Bunun anlamı, yeni ürün ve yöntem için kaynakların birleştirilerek verimliliğin artırılmasıdır. Knight’e (1921) göre de girişimcilik belirsizlik sürecidir. Girişimcilik salt bir iş yaratma olarak görülmemeli, işle ilgili çeşitli bireysel davranışlar olarak da algılanmalıdır. Bu yüzden de girişimcilik bir eğitim sürecine ihtiyaç duymaktadır ve bu eğitim girişimcilik eğitimi olarak bilinir. Girişimcilik eğitimi söz konusu olunca pek tabii ki girişimcilik ve öğrenmeyle ilgili kavramsal anlayışlar akla gelir. Girişimcilik eğitimi girişimcilik için öğrenme, girişimcilik yoluyla öğrenme ve girişimcilik hakkında öğrenmeyle ilgilidir (Gibb, 2005). Bu yüzden, girişimcilik eğitiminin hem bir öğrenme yöntemi hem de bir öğrenme içeriği olarak (Remes, 2003) dikkate alınmasının gerektiği belirtilmektedir. Dahası girişimcilik eğitimi, katılımcılarda yaşam bacerileri üretme amaçlı belki de en uygun eğitim süreci olarak araştırma odaklı bir süreçtir (Abiogu, 2011). Pek tabii ki girişimcilik eğitiminin problem çözme süreci olduğu da söylenebilir. Girişimcilik eğitimi aynı zamanda öğrenilmiş bilgi ve becerilerin yeni durumlara uygulanması olarak da belirtilebilir. 

Girişimcilik eğitiminde iki farklı yaklaşımdan söz edilebilir: Birincisi bir iş ya da işletme yaratmayla ilgilidir. Bu yaklaşımda yönetim konuları, yeni bir iş ya da şirket inşası ile ilgili konular yer alır. İkinci yaklaşımda ise girişimcilik tutum ve davranışlarının geliştirilmesine odaklanılır. Öğrencide yaratıcılık ve yeniliğin geliştirilmesi asıldır. Dahası girişimcilik eğitimi girişimcilik zihniyetine (mindset) sahip olmayı amaçlar . Girişimcilik zihniyeti, belirsiz koşullarda nasıl davranılacağının hızlı algılanması olarak belirtilebilir. UNESCO (2008) girişimcilik eğitimini ve özelliklerini şöyle tanımlamaktadır:  Girişimcilik eğitimi, öğrencilere, farklı türdeki fırsatlara nasıl erişileceği ve dönüştürüleceği konusunda beceri ve vizyon kazandıran her türlü deneyimlerden oluşur.  Girişimcilik eğitimi, öğrencilerin yaratıcılıklarını kullanma, inisiyatif alma, sorumluluk alma ve risk almalarını sağlayan eğitim ve yetiştirmedir.  Girişimcilik eğitimi iş- işletme eğitimi değil, girişimcilik eğitimidir. Kısaca girişimcilik eğitimi öğrencileri, sorumlu ve girişimci bireyler; risk alabilen, sonuçları yönetebilen ve sonuçlarını öğrenebilen kişiler olarak hazırlar. Zira girişimcilik gelişimi, bir bilgi birikimi, beceri bütünü, olarak yetenek ve tutumların makul derecede motive olmuş öğrenciler tarafından öğrenilebilir ve uygulanabilir olduğu varsayımına dayanır.

Girişimcilik Eğitiminin Yararları  

        UNESCO’ya (2008) göre girişimcilik eğitimi aşağıdaki yararları sağlayabilir: 

 Girişimciliğin kilit paydaşları arasında farkındalık seviyesini yükseltmek ve öğrencilerin kariyer gelişimi için uygulanabilir ve gerçekçi bir seçenek olarak kurumsal yaratımlarda bulunmak. 

 Öğrencilerde girişimcilik özelliklerini geliştirmek ve bunu teşvik etmek; girişimciliğin kitap okumak ya da yazmakla ilgili olmadığı bilincini artırmak. 

 Farklı seviyelerdeki aktiviteler için stratejik planlar geliştirmek, farklı oyuncuları hedeflemek. Karar vericilerin daha fazla dikkat göstermelerini sağlamak için girişimcilik eğitimine öncelik vermek ve stratejik olarak inisiyatif almak.

  Öğrencilerde yenilikçilik (inovasyon) anlayışı kazandırmak üzere belirleme, yaratma, taklit etme, kişisel, topluluk, işletmeler ve iş fırsatlarını başarıyla yönetme becerileri geliştirmek. 

 Genç öğrencilere becerilerini geliştirme fırsatı vermek.  Girişimci bir kültür yaratma fikrine odaklanmak. 

 Öğrencilerin kendi işlerini yürütmeleri de dahil olmak üzere yaşam ihtiyaçlarına cevap vermeleri, üretken vatandaşlar olmaları için gerekli yetkinlik ve becerilere sahip olmalarını sağlamak .

  Öğrencilerin, girişimcilik uygulamalarında bulunmasını sağlamak. 

        Görülen o ki girişimcilik eğitiminin temel amacı; öğrencilerde girişimcilik anlayış ve becerilerini geliştirmek; onların sahip oldukları kapasite ve potansiyellerinin farkına varıp gerçekleştirmelerine yardımcı olmak olarak ifade edilebilir. 

 

Girişimcilik Eğitimi Aşamaları 

        Girişimcilik Eğitimi Konsorsiyumu girişimciliğin, yaşam boyu öğrenme süreci olduğu görüşünü paylaşmaktadır. Bu bağlamda girişimcilikte gelişmenin beş şamada gerçekleştirilebileceği Denis ( 1993) tarafından modelleştirilmiştir. O’na göre her girişimci adayı veya öğrenci, bu beş aşamanın gereklerini öğrenecek bir ortama sahip olmalıdır. 

 Temeller. Her girişimci adayı ya da öğrenci, ekonomi ve kariyer imkanlarına ilişkin becerileri öğrenmelidir. Ayrıca serbest pazar ekonomisinin gerektirdiği temel becerilerde ustalaşmalıdır. 

  Yeterlik farkındalığı ( Competency Awareness). Girişimci adayı ya da öğrenci iş dilini konuşmayı öğrenmeli; küçük işletme-iş sahibi görüşü açısından sorunları görebilmelidir. 

 Yaratıcı uygulamalar (Creative Applications). Girişimci adayı ya da öğrencinin iş fikirlerini ve işi planlama yollarını araştıracak zamanı olmalıdır. 

 Başlatma (Start-up1 ). Girişimci adayı ya da öğrenci, bir işi başlatması -işletme sahibi olması ve kendinin patronu olması için cesaretlendirilmelidir. Bu durum onlarda kendi paraları ile kendi işlerini örgütleme ve farklı etkinlikler üzerinde nasıl riske girebilecekleri tecrübesi yaşatacaktır. 

 Büyüme. Bazı girişimci adayı ya da öğrenciler ne yazık ki kendilerine parasal destek verilmesine karşın son çıktıları yönetmekte başarısız olabilmektedir. Bu öğrenciler potansiyel problemleri tanımaları ve onlarla zamanında başedebilmeleri için seminer ve çalıştaylarla güçlendirilmelidirler. Bu durum onların büyümesine ve iş zenginliği kazanmasına neden olabilecektir. 

 

        Bu aşamalar, girişimci adayları ya da öğrencilerin öncelikle girişimcilikle ilgili kuramsal bilgiyi kazanmalarını, sonrasında girişimcilikle ilgili yeterliklerini sınamalarını, sonrasında da sahip oldukları bu becerileri pratikte uygulamalarını gerektirmektedir. 

Okulda Girişimcilik Becerileri Kazandırma 

        Takdir edilir ki girişimcilik bazı beceri ve anlayışlara sahip olmayı gerektirir. Özellikle de girişimcilik tanımları bir ölçüde de olsa bu becerileri tanımlar niteliktedir: Risk alabilmek, yaratıcılık, yenileşme, cesaret, atılganlık, sebat gösterme gibi. Literatüre göre okullarda girişimcilik becerileri kazandırmak üzere şu gelişmelerin dikkate alınması gereklidir: Hızla değişen bir dünya, hesap verebilirlik, yerinden yönetim, öğretim ve öğrenimde performans artışı. Bu kapsamda öğrencilerin girişimci olarak yetiştirilmesinde bazı konu ya da alanların fevkalade önemli olduğu görülmektedir: Bu alanlar şöyle sıralanabilir (Entrepreneurila School Lieadership, 2015): 

  Bazı spesifik uygulama alanları; vizyon geliştirme, karar alma, problem çözme, kaynaklarla uğraşma, risk alma, network oluşturma gibi, 

 Katılımcılara, girişimcilikte etkileri olan mikro ve makro faktörleri tanıtma, 

 Girişimcilik eğitimcilerinin özelliklerini hesaba katma. Pek tabii ki burada öğrencilerin özellikleri de hesaba katılmalıdır. Görülen o ki bu boyutlar girişimciliğin kavramlaştırılması ve okula uygulanması için geçerli alanlardır. Burada şu sorunun da sorulması gerekir: Girişimcilik beceri ve anlayışları nasıl kazandırılır? Bununla ilişkili bir soru da girişimcilik sahibi yapmada hangi yöntem ve teknikler 1 Start up bir soruna çözüm bulmak üzere yola çıkan ancak başarısı kesin olmayan şirketler için kullanılır. En genel anlamıyla, herhangi bir soruna çözüm bulmak amacıyla yola çıkan ve başarılı bir sonucun garanti edilmediği şirketlere verilen isimdir. uygulanmalıdır. Literatüre göre girişimcilik becerilerini kazandırmada aşağıdaki yöntem ve teknikler yararlı olabilmektedir ( Entrepreneurila School Lieadership, 2015): 

 Derinlemesine portreler, hikayeler ve profillerin kullanımı ( eylemde girişimcilik)  Girişimci eğitimcilerini, misafir konuşmacı olarak davet etmek , 

 Katılımcıların, seçtikleri girişimci eğitimcilerle röportaj yapmalarını sağlamak  Girişimci liderlerin otobiyografileri, 

 Kritik olayları ve yapılandırılmış grup faaliyetlerini kullanma,

 Girişimcilik fırsatlarını tanıma becerisi, örneğin ‘girişimci uyanıklığı” gibi, 

 Belirli becerilere odaklanan atölye çalışmaları ve beceri geliştirme etkinlikleri,

 Eleştirel yansıtma, 

 Aktif ve deneysel öğrenme, 

 Simülasyonlar ve vaka çalışmaları, 

 Modellerin ve tipolojilerin kullanımı; “Okul Girişimciliği Çok Boyutlu Modeli”, “Liderlik Gelişimi Tipolojisi”, “Beş Liderlik Faktörleri” ve “Geleceğe Beş Zihniyet (minds”) gibi. 

        Görüleceği üzere öğrencilere girişimciliği öğretmede; kuramsal bilgi verme yanında özellikle de birinci elden uygulama yaptırma, deneyimli girişimcilerin yaşantıları, onların piyasada “en çok satan” kategorisindeki oto biyografileri, girişimciliği öğretmede deneyimli eğitimcilerin konferans ve seminerleri, grup çalışmaları, simülasyon ve örnek olay çalışmaları kullanılmaktadır. Girişimcilikte bir eğitim aracı olarak başkalarının özellikle de başarılı girişimcilerin girişimcilik yaşantılarına dayalı aşağıda kısaca verilen önerileri, girişimcilik dünyasına girmek isteyenler için ipuçları sağlar niteliktedir ( Post, 2017): Başkalarının başarı ve başarısızlıklarından ders alma. Başarılı olabilmek için sanılanın aksine büyüyen işletmelere hayran olmak yerine başarısız olanların incelenmesi daha yarar getirmektedir. Çünkü çoğu şirket ortak hatalar yaparak ölüme sürüklenmektedir. Başkalarının yaptıkları hataları öğrenmek bu hataları yapmamak için gereklidir. Bu nedenle de başkalarının hatalarını öğrenme alçak gönüllülüğü başarı şansını artırabilir. Girişimciliğin kendi istediğimiz olduğundan emin olma. 

        Girişimcilik, çok zor bir iştir. Girişimci, kişisel olarak doğru yolda olduğundan emin olup olmadığını; diğer bir deyişle gerçekten girişimci olmayı arzu edip etmediğini kendine sormalıdır. Bu sorulara verilecek yanıtlar kritik önemdedir. Bu gerçekten istediğiniz bir şeyse, o zaman uzun vadeli düşünmek ve ısrarcı olmak gerekmektedir. Problemleri çözme. Girişimcilerin her zaman çözüm bulmak üzere sorun aramaları gerekir. Hırslı olma. Girişimciler öncelikle başarı gereksinimi içinde olmalı ve anlamlı bir fark yaratma arzusuna tutkulu olmalıdırlar. Bachenheimer’e göre en önemli girişimcilik özellikleri tutku ve ısrarcılıktır; ancak bunlar küstahlık ve inatla karıştırılmamalıdır. Yapanlardan tavsiyeler alma. Başarılı girişimciler ve girişimcilikle ilgili kaynakları ve eğitim programlarını okumanın yanında başarılı insanlarla bağlantı kurma, süreç boyunca onlarla ilişki içinde olmanın girişimcilere yardımcı olabileceği açıktır. Öte yandan Fallon ( 2014) da büyüyen bir endüstride girişimcilik başarısı için aşağıdaki dört ipucunu sunmaktadır: 

 Güçlü bir iş planı geliştirmek, her işletmenin özellikle de finansal yönleri söz konusu olduğunda işletmeyi uzun vadede taşımak için bir plana ihtiyaç olacaktır. 

 Görüşünü test etmek. Üçüncü taraf pazar platformlarını kullanmanın en büyük avantajlarından biri, ürününü hedef kitle ile test etmede çok düşük yatırım ve risk olmasıdır. Görüşü test etmede platform yanında Instagram ve Pinterest gibi sosyal medya sitelerinden de yararlanılabilir. 

 Gelecekteki büyümeyi düşünmek. Amaç, işi bir hobi olmaktan tam zamanlı bir uğraşıya dönüştürmek ise, büyümenin doğru örgüt ve doğru personel gerektirdiği unutulmamalıdır. 

 Hikayeyi hiç unutmamak. Bazı işletmeler için, ürün yeniliği, pazarda öne çıkmaları için yeterlidir. Bazı ürünlerde ise, birbirinden farklı rakip satıcıların benzer öğeler üretmesi yüzünden neyin farklı olduğunun vurgulaması gerekir. Bu maddeler girişimciliğin bir tutku olduğunu, bu tutkularını gerçekleştirmek üzere girişimcilerin neler yapmaları gerektiğini ortaya koymaktadır. 

 

 Girişimcilik Eğitiminde Okul Yöneticilerinin Rolü

         Öğrencileri girişimciler olarak yetiştirmede öğretmenler birinci elden sorumlu ve etkili eğitimcilerdir. Ancak okul yöneticileri de öğrencilerin girişimciler olarak yetiştirilmesinde doğrudan olmasa da dolaylı olarak çok büyük etkileri olan eğitimcilerdir. Günümüzde girişimcilik bir toplumun ekonomik büyümesi ve iyiliği için kaçınılmaz görülmektedir. Bu yüzden de girişimciliğin inşası ve geliştirilmesi ulusların en önemli önceliklerindendir. Bu bağlamda okulların son yıllarda yüzleştiği yerinden yönetim ve rekabet olgusu karşısında okul müdürlerinin birer girişimci olarak görev yapması akademik ve uygulama bağlamında büyük ilgi çekmektedir. Gümüz gelişmiş ülkelerinde okul müdürleri bir taraftan devletin koyduğu standart ve kurallara göre hareket etmekte, öte yandan yerinden yönetimin bir sonucu olarak daha fazla güç ve otonomi içinde görev yapmaktadırlar. Onların hesap verebilirliği yukardan aşağı bir sıralama gösterirken güç ve otonomileri aşağıdan yukarı doğru etkili olmaktadır. Pek tabii ki bu eğilimler okul müdürlerine okullarında gerekli değişiklikleri yapmak üzere kaynakları seferber etmeleri, yeni girişimleri başlatmaları fırsatı sunmaktadır. Bu gelişmeler okul müdürlerini birer girişimci olmaya zorlamaktadır. Onlar bir taraftan kurumsal baskılarla ( akademik başarıyı yükseltmek gibi; hesap verebilirlik gibi) baş etmek öte yandan okullarının ihtiyaçlarına göre kendi ilgisi içinde değişme yapmak ve girişimde bulunmak üzere proaktif rol almak avantajına sahiptirler. Dahası okul müdürleri bir taraftan yenilikçilik, eleştirel düşünme, uyum ve yaratıcılığı uygulama imkanına sahipken aynı zamanda hesap verebilirlik ve ürünlerde standartlaşma için merkezi hükümetin düzenlemelerine uymak durumundadır. Bu durumda okul müdürleri okul içi ve dışında risk almakla yüz yüze kalmaktadır. Okul müdürleri bu bağlamda okuldaki yenilik ve girişimlerin geliştirilmesi ve beslenmesi için kaynak araştırmacılığı yapmak, ayrıca da çevredeki girişimci kurum ve kişilerle girişimci etkinliklerde bağlantı kurmak durumunda kalmaktadırlar (Yemini, Addi-Raccah ve Katarivas, 2014). 

             Görünen o ki eğitimde yerinden yönetim ve farklılık, okulların istikrarlı, uyumcu ve benzeşik (isomorphizm) olması anlayışına karşı çıkmakta ve okul liderlerinin girişimciliğine ortam hazırlamaktadır. Artık okul müdürlerinden beklentiler ve imkanlar girişimci sektör yöneticilikleriyle benzerlik taşımaktadır. Bu bağlamda okul müdürleri sadece kurumsal isteklere ( akademik başarıyı geliştirmek gibi) uymak, kurumsal düzenlemelere (hesap verebilir olmak gibi) uygun davranmak değil fakat aynı zamanda okulların ihtiyaçlarına göre kendi ilgilerini yansıtmak gibi proaktif rol üstlenmek girişim ve değişmeleri yapmak durumundadır. Sürekli tartışılmakla beraber araştırmalar girişimcilerin risk alan yüksek başarılı ve arzu edilen ürün ve hizmetleri üretmeye yaklaşımda yaratıcı olduklarını ortaya koymaktadır. Burada hatırlanması gereken; girişimcilik kavramının genelde piyasa örgütleri ve girişimleri için kazanç elde etmek üzere kullanılmasıdır. Buna karşın kamu örgütlerinin bu arada eğitim örgütlerinin girişimciliği söz konusu olduğunda “örgütsel (corporate) girişimcilik” kavramı kullanılmaktadır. Örgütsel girişimcilik, örgütün, iç ve dış çevresinde aşamalı (incremental) ve radikal yeniliklere girişmesi ve bunları uygulaması eğilimidir (Eyal, 2007). Miller’e (1983) göre örgütsel girişimcilik ürün ve teknoloji gelişim için yenileşme, verimlilik ve risk almayı içeren çok yönlü bir fenomendir. Örgütsel girişimciliğe “örgüt içi girişimcilik (intrapreneurship)” de denmektedir (Antoncic ve Hisrich, 2001). Eğitimde yenilikler genelde okul uygulamaları, standart ve politikalarında olur. Buna karşın eğitim programı içeriği ve öğretim stratejileri, pedagoji gibi alanlarda sınıf düzeyinde anlık etkisi olan uygulamalardır. Bir çalışmada İsrail’de akranları ve deneticileri tarafından girişimciler olarak belirtilen 10 okul müdürü ile yapılan görüşme sonunda bu değişme uzmanları (agents), kurumsal girişimciler olarak görülmüş; onların motivasyon ve kaynakları okul ortamında girişimciliği kolaylaştırmak üzere kullandıkları saptanmıştır (Antoncic ve Hisrich, 2001). ,

        Okul müdürlerinin girişimcilikteki rolleri. Okul müdürü okulun amaçlarını gerçekleştirmeden sorumlu ve okul üyelerinin okul kural ve düzenlemelerine uymasını sağlayan çalışandır. Okul müdürü öğretmenlerin, profesyonel tutum geliştirmesinde, akademik ve entelektüel yeterlikleri kazanmasında; yaratıcılık ve girişimciler olmalarında yardımcı olur. Bu bağlamda okul müdürlerinin okullarda girişimciliği geliştirme adına şu önemli etkinlikleri yapması önerilmektedir (Ememe ve diğ., 2013): 

 Takım çalışması. Öğrenciler etkileşimli (interaktif) ve yansıtıcı öğrenme içinde olmalıdır. Bunun için de işbirlikli öğrenme, proje tabanlı öğrenme, grup ve akran çalışması, proje çalışması, yaparak öğrenme hayata geçirilmelidir. 

 Gelişme. Yeni bir girişim projesi geliştirme. Öğrencilerin girişimlerini, seçtikleri projelerine yardımcı olmak üzere destekleme. 

 Genç Girişimcilik. Öğrencilerin bir okul yılı süresi içinde gerçek girişimcilik adına küçük de olsa gerçek üren ya da hizmetler üretmesi ve satışını yapması. 

 Öğrenci şirketleri. Okullarda yöntemsel olarak özellikle de ilköğretimde oyun yoluyla öğrenme benimsenmeli, deneme ve oyunlar öğrenmede asıl olmalıdır. Takım çalışmasına odaklanılmalı, iş becerilerine ağırlık verilmelidir. Öğrencilerin pazar etkinlikleri benzer faaliyetleri, bir okul gezisi ya da öğrenci bayramı gibi günlerde hayata geçirmeleri sağlanmalıdır. 

 Girişimci davranış bileşenlerini telkin etme. Öğrencilere merak, yaratıcılık, girişimcilik, takım ruhu gibi kavramlar benimsetilmelidir. Bu maksatla oyunlar, videolar, grup çalışmaları kullanılabilir. 

 Öğrencilerde toplumdaki girişimcilik ve girişimci rolleri hakkında duyarlık kazandırılma. 

 Öğrencilerde girişimcilik imajı geliştirmek ve onlarda rol modeli olmak üzere genç girişimcilerden örnekler okutulması. 

 Öğrencilerde girişimcilik ruhu oluşturmak üzere motive edici pedagojik yöntemlerin uygulanması.  Öğrencilerin girişimcilik yeterliklerini test etme ve takım sertifikası verme. 

 Öğrencilerin gerçek iş deneyimi yaşamaları için gerçek şirket ve iş insanları ile ilişki kurmalarını sağlama. 

 Okul müdürünü, pratik girişimcilik adaptasyonunu öğretmek üzere yetiştirme. 

 Okulun, girişimciliğe göre örgütlenmesi.

         İngiltere’de Akademi Okul Programları çalışmasında şu dört okul liderliği türü belirlenmiştir (Woods ve diğ., 2007, 2009): (1) İş (business) girişimciliği; iş kültüründeyenileşmesinde tanımlanmış rekabet avantajı ve başarısı elde etmek, (2) Sosyal girişimcilik; bir sosyal girişimde dezavantajın, sosyal ayrımlaşmanın, sosyal mahrumiyetin azaltılması. (3) Kamu girişimciliği; kamu etik ilkelerinin (ethos) ( toplum refahı, sosyal adalet, katılımcılık ve hesap verebilirlik gibi) varlığını değerlerini ve amaçlarını sürdürebilme ve (4) kültürel girişimcilik; bireylere ve sosyal eylemlere hedef gösteren değerlerin ve fikirlerin geliştirilmesi. Çalışmaya göre bu girişimcilik türleri, okul liderlerinin görevlerini icra ederken çoklu girişimcilik rollerini oynaması gerektiğinin de göstergesi niteliğindedir. Ancak bunlar arasında okul dışına dönük bakış- perspektif girişimci okul liderlerinin dış networku ve kaynaklarını yaratıcı kullanması okul misyonlarını uygulayabilmesi için çok önemli görülmektedir. 

 

Sonuç ve Öneriler 

          Bu yazıdan hiç değilse iki sonuç çıkarmak mümkündür. Bunlardan birincisi; girişimciliğin, kar amaçlı hükümet dışı (non govermental ) örgütlerde doğmuş ve gelişmiş olsa da eğitim dahil hükümet ya da hükümet dışı her sektörde uygulanabilir bir kavram olmasıdır. Yazı göstermektedir ki, girişimcilik, ülkelerin özellikle de insanlarının istihdam sorunlarına yanıt verebilmesi, insanlarını iyilik hali ve ekonomik kalkınmaları için kaçınılmaz görünmektedir. Zira özellikle de 1980’lerde ve günümüzde yaşanan Covid- 19 salgını gibi sorunlar karşısında herkes kamuda istihdam edilmek istemektedir. Pek tabii ki bu isteğin gerçekleşmesi imkansızdır. Özellikle de Türkiye gibi eğitim planlamasında “toplumsal talep” yaklaşımını uygulayan ülkeler, her yükseköğretim mezunu istihdam etme gibi bir yükümlülüğün altına girmemekte, girse de ekonomik olarak bu mümkün olmamaktadır. Bu durumda çare bireysel girişimcilikte yatmaktadır. Ayrıca girişimcilik insanların yaratıcılıklarını gerçekleştirmelerine, kariyerlerinde en iyi ve uygununu yakalamalarına, kendilerini gerçekleştirmelerine olanak tanımaktadır. Pek tabii ki bireysel girişimcilik için de özgür bir ortam, gerekli kolaylaştırıcılık ve destek gereklidir. İkincisi de çalışmanın konusu olan eğitim girişimciliği söz konusu edildiğinde eğitim yöneticilerinin girişimcilikte kolaylaştırıcı, yetiştirici ve liderlik rollerinin bulunmasıdır. Pek tabii ki bu bağlamda da eğitim sistemine, eğitimcilere insanlarını girişimciliğe hazırlama gibi önemli bir rol düşmektedir. Türkiye özelinde eğitim sisteminin girişimciliğe hazırlamadaki durumu hakkında şunlar söylenebilir: Girişimcilik; yaratıcılık, risk alma, yeni bir şey deneme, cesaret gösterme ise eğitim sistemi ve okullar insanlara, özelde öğrencilere bu özellikleri sınama şansı verilmelidir. Oysa ülkemiz eğitim sistemi mevzuatı buna izin verici nitelikte değildir. Zira aşırı merkeziyetçi bir yapı ve anlayış içinde eğitimle ilgili tüm kararlar merkezde alınmakta, yerel eğitim yöneticileri ve öğretmenler sadece bu kararları uygulamakla yükümlü tutulmaktadır. Böylesi bir yapılanma ve anlayış içinde, Bakanlık Merkez Örgütünde alınan kararların sadece “uygulamacısı rolü”nde olan yerel eğitim yöneticilerinin, okullar düzeyinde de öğretmenlerin, eğitim çalışanlarının girişimci olmaları nasıl mümkün olabilir? Bu anlayış özünde Taylorist bir yaklaşımı öngörür. Bu anlayışa göre örgütlerin tepesindeki yöneticiler kararları verir; astlar ise sadece bu kararları uygularlar. Bir başka deyişle karar verme ile uygulama farklı çalışanlarca hayata geçirilir. Oysa dünya ölçeğinde bakıldığında eğitimin giderek yerinden yönetilmekte olduğu görülür. Yerinden yönetimin gereği yerel eğitim yöneticileri, bir yandan merkezin standartlarına uyum göstermekle yükümlü iken öte yandan özerklikleri çapında risk alma, arayışlara girişme ve inisiyatif kullanabilmektedirler. Pek tabii ki özerkliğin maliyeti hesap verebilmektir. Bu nedenlerle artık ülkemizde de bir zihniyet değişimine gidilmeli; eğitimde her şey merkezde kararlaştırılmamalı; eğitim yöneticileri sadece bu kararları hayata geçiren uygulamacılar olmamalıdır. Bunun için de her şeyden önce Bakanlık ilgili mevzuatlarda gerekli değişiklikleri yapmalıdır. Eğitim yöneticileri ve öğretmenler de bu doğrultuda yetiştirilmelidir. Bu kapsamda eğitim yöneticileri merkezi planlar çerçevesinde okullarını geliştirmek adına gerekli girişimlerde bulunmalı; bunun için de birer girişimci olarak yetiştirilmelidir. Pek tabii ki öğretmenlere de gerekli yaratıcıklarını, farklılıklarını ortaya koyan anlayış ve uygulamalara girişmelerine izin verilmeli, hatta bu konuda güçlendirilmeli (empowerment) ve cesaretlendirilmelidir. Zira özellikle de öğretmenlerin ve danışmanların öğrencilere girişimcilik becerilerini ve iş değerlerini kazandırmada kritik rol oynadıkları araştırmayla da tespit edilmiştir (Carcamo- Solis, Arroyo-Lopez, lvarez-Castanon, ve García-Lopez, 2017).

Yararlanılan Kaynaklar

 Abiogu, G. C. (2011, October). Entrepreneurship education: A veritable means of reconstructing   tertiary institutions in Nigeria. The 29 Thannual Conference of Philosophy of Education Association Of Nigeria (PEAN), Lagos State University, Ojo - Lagos State. Ansoff, I. 2008.

 Ingor Ansoff: The father of strategic management Retrieved from http://www.easystrategy.com/igor-ansoff.html [Google Scholar] Antoncici, B. ve Hisrich, R. ( 2001). Intrapreneurship: Construct refinement and cross-cultural validation, Journal of Business Venturing, 2001, 16(5), 495-527. 

 

Bird, B. J. (1989). Entrepreneurial Behavior. Glenview, IL: Scott, Foresman and Co., 1989. Read more: https://www.referenceforbusiness.com/encyclopedia/EntFac/Entrepreneurship.html#ixzz63vJOOUSB

Breugst, N. ve Shepherd, D. A. (2017). If You Fight With Me, I’ll Get Mad! A Social Model of Entrepreneurial Affect, Entrepreneurshıp Theory And Practıce, 379- 418. 

Carcamo- Solis, M. L., Arroyo-L_opez, M. P. lvarez-Castanon, L: C. Ve García-Lopez, E. ( 2017). Developing entrepreneurship in primary schools. The Mexican experience of “My first enterprise: Entrepreneurship by playing”. Teaching and Teacher Education 64 (2017). 

 

 

Deveci, İ. ve & Seikkula-Leino, J. (2018). A Review Of Entrepreneurship Education In Teacher Education Malaysian Journal of Learning and Instruction,15 (1) 105-148. 

 

Driver, S. ( B2 Staff Writer). (2017). Entrepreneurs Share Their Definitions of Success. Business News Daily. September 19, 2017 07. https://www.businessnewsdaily.com/8902-entrepreneurs-definesuccess.html

 

Drucker, P. (1985). Entrepreneurial Strategies. Calıfornıa Management Revıew Drucker, P. F. (1984). Our Entrepreneurial Economy. Harvard Business Review, January-February, 1984, 59-64. 

 

Drucker, P. F. (1986). Innovation and Entrepreneurship. New York: Harper & Row, 1986. Eberly, M. B., Holley, E. C.,

Johnson, M. D., & Mitchell, T. R. (2017). It’s not me, it’s not you, it’s us! An empirical examination of relational attributions. Journal of Applied Psychology, 102(5), 711- 731.

Ememe; O. N., Ezeh, S. C. And. Ekemezie, C. A. ( 2013). The Role Of Head-Teacher In The Development Of Entrepreneurshıp Educatıon In Prımary Schools. Academic Research International, 4(1), 242-249 Entrepreneurila School Lieadership. Literature Review. Research Centre for Learning and Teaching, Newcastl.

Eyal, O. (2007), Governmental sponsorship as a mechanism restricting school entrepreneurship, Educational Planning, 16 (1), 1‐11 Entrepreneurship; Reference for Business encyclopedia for business. Second Edition. (2019). Html…Follow City-Data.com founder of Forum’dan 15 Eylül 2019’da indirilmiştir. 

 

EU Commission (2008) Improving competences for the 21st Century: An Agenda for European Cooperation on Schools http://eur-lex.europa.eu/legalcontent/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:52008SC2177&from=EN [accessed on 26/2/2015]

 

 Fallon, N. ( 2014). Do It Yourself: 4 Tips for DIY Entrepreneurs. Business News Daily Managing Editor November 18. 

 

Gibb, A. (2005). The future of entrepreneurship education – Determining the basis for coherent policy and practice? In P. Kyrö, & C. Carrier (Eds.), The dynamics of learning entrepreneurship in a cross-cultural university context (44-67). Entrepreneurship Education Series 2/2005. Hämeenlinna: University of Tampere, Research Centre for Vocational and Professional Education. 

 

Harvey, P., Madison, K., Martinko, M., Crook, T. R., & Crook, T. A. (2014). Attribution theory in the organizational sciences: The road traveled and the path ahead. The Academy of Management Perspectives, 28(2), 128-146. http://dx.doi.org/10.5465/amp.2012.0175

 

Jeffrey W. Alstete (2014) Strategy Choices of Potential Entrepreneurs. Journal of Education for Business, 89 (2), 77-83, DOI: 10.1080/08832323.2012.759094. 

 

Kirzner, I. (1973). Competition and enetrepreneurship. Chicago and London: University of Chicago Press. 

Knight, R. H. ( 1921). Cost of production and price over long and short periods. Journal of Political Economy, 29, 332. 

Kuratko, D. F., & Hodgetts, R. M. (2004). Entrepreneurship: Theory, process, practice. Mason, OH: South-Western Publishers. 

Kulzick. 2012. Miles and Snow organizational types Retrieved from http://www.kulzick.com/milesot.htm [Google Scholar] 

Mair, J. ve Nobo, E. ( ). Social Entrepreneurship: How Intentions to Create a Social Venture are Formed. Mair ve Mair Robinson ve Hockerts. (Ed.) Social Entrepreneurship (121-135). 

 

Mason, C. ve Harvey,C.(2015).Editorıal Entrepreneurship: Contexts, opportunities and processes, Business History, 55 (1)1–8. 

Post, J. ( June 22, 2017). What is Entrepreneurship . Business News Daily Contributing Writer June 22, 2017 09:25 am EST 

Porter, M. E. (1979). How competitive forces shape strategy. Harvard Business Review Vol. 57, 137– 145.[Google Scholar] 

Porter, M. E. (1980). Competitive Strategy. New York: Free Press. 

Pryor, C. Webb, J. W., Ireland, R. D. And Ketchen, Jr. D. J. (2015).Toward An Integration of the Behavioral and Cognitive Influences on the Entrepreneurship Process. Strategic Entrepreneurship Journal, 10(1), 21-42. 

Shapero, A., & Sokol, L. (1982). The social dimensions of entrepreneurship. In C. Kent, D. Sexton & K. H. Vespe (Eds.), The Encyclopedia of entrepreneurship (pp. 72-90). Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.Stock Image 

Schumpter, J. A. (1934). Theory of economic development: An Inquiry into profits, capital, credit, interest and business cycle. Cambridge: Cambridge University Press. Secondary School. Thailand: UNESCO.

Shane, S. (2003). A General Theory of Entrepreneurship . The Individual – Oppurtunity Nexus. Massachusetts: Edward Elgar Pub., Inc. Thopson; A., ,

Peteraf, M., Strickland III,A.J. ve Gambl, J. (2014). Crafting & Executing Strategy: Concepts and Readings (Crafting & Executing Strategy : Text and Readings) McGraw-Hill/Irwin. UNESCO (2008). Inter-Regional Seminar on Promoting Entrepreneurship Education in Xxvıı ( 2), Winter 1985. 

Wood, M. S. (2011) A process model of academic ntrepreneurship. Business Horizons, 54, 153—161. 

Yemini, M., Addi-Raccah, A. ve Katarivas, K. (2014). I Have a Dream: School Principals as Entrepreneurs. Educational Management, Administration & Leadership,1–15. (https://www.businessnewsdaily.com/8902-entrepreneurs-define-success.html);